Aanbiedingsbrief

 1.            Inleiding
Hieronder zetten we onze plannen op een rij voor 2022 en verder. Zoals in de perspectiefnota al uitgelegd zijn er twee belangrijke redenen waarom het aantal plannen beperkt is.

In de eerste plaats past ons terughoudendheid omdat er begin 2022 gemeenteraadsverkiezingen zijn. Het is vooral aan de nieuwe gemeenteraad en het nieuwe college om voor de komende jaren keuzes te maken.
In de tweede plaats kunt u alleen geld voor nieuwe plannen uitgeven als u eerst ergens anders in de begroting ruimte vindt.

Niet alle plannen kosten nieuw geld. Als dat wel zo is, zijn de in het vorige hoofdstuk al genoemd. Hieronder geven we dat ook nog een keer bij die plannen aan.

De teksten die u hierna leest zijn vrijwel gelijk aan de teksten in de perspectiefnota.

2.            De plannen

2.1.   Sociaal domein

Samenwerking Noord en Midden Drenthe
Om slagvaardig en professioneel in te kunnen kopen, hebben we als gezamenlijke gemeenten een stevige organisatie nodig. Die gelijkwaardig met de zorgaanbieders in gesprek kan. De extra kosten van € 121.000 die dat met zich meebrengt, hebben we al als extra kosten in de ramingen sociaal domein meegenomen. We gaan ervan uit dat deze inzet een van de bouwstenen is die bijdraagt aan een beperkte stijging van de kosten in het sociaal domein.

Programma sociaal domein
Het programma sociaal domein was gekoppeld aan deze raadsperiode. Tegelijk lopen sommige zaken (iets) langer door. De formatieve gevolgen daarvan zijn meegenomen in de bestedingswens voor de ambtelijke organisatie. De vraag of en hoe de nieuwe raad opnieuw wil investeren in het innoveren en transformeren in het sociaal domein, kan na de verkiezingen beantwoord worden.

2.2.   Onderwijshuisvesting en Integraal accommodatiebeleid

In de begroting 2021 heeft u verantwoordelijkheid genomen voor de noodzakelijke investeringen in de onderwijshuisvesting en onze gemeentelijke gebouwen.
Aansluitend heeft u het Integraal Huisvestingsprogramma Onderwijs vastgesteld. Daarin is sprake van concrete voornemens om aan onze verplichtingen te voldoen om te zorgen voor goede huisvesting in het onderwijs.

In de begroting en meerjarenraming 2021 heeft u voor deze onderwerpen in totaal gerekend met € 800.000 structurele lasten in de periode 2021 tot en met 2024. Voor 2021 gaat het om € 70.000, voor 2022 staat € 310.000 gepland, voor 2024 € 420.000.
Onder deze aanname ligt de veronderstelling dat we als gemeente voor een groot aantal jaren, ook na 2024, middelen nodig hebben om onze accommodaties te verduurzamen en op een goed onderhoudsniveau te houden of te brengen.

Dat betekent dat u, als nieuwe raad, in de gesprekken over een raads- of coalitieprogramma en/of in de perspectiefnota 2023, opnieuw zult kijken naar wat er dan vanaf 2025 noodzakelijk is. Op basis van concrete investeringsplannen en de beschikbare middelen.
Zodra de plannen voor 2022 voldoende concreet zijn, zullen wij u voorstellen voorleggen om bedragen uit die € 310.000 beschikbaar te stellen.

2.3.   Woningbouwopgave

Op rijksniveau ligt er een enorme woningbouwopgave. Niet alleen in de Randstad maar ook daarbuiten is de druk op de woningmarkt ongezond groot.

Er ontstaan, ook in het noorden van Nederland, initiatieven om mee te denken over en mee te werken aan een oplossing van dit probleem. Naar onze waarneming is die positieve grondhouding ook in uw raad breed aanwezig.

Hoe dat de komende jaren concreet gaat worden, kunnen wenog niet concreter duiden. We gaan er van uit dat we daarvoor op enig moment incidentele voorbereidingskosten zullen moeten maken. Om die vervolgens in een bouwgrondexploitatie weer terug te verdienen.

2.4.   Voor- en vroegschoolse educatie

We hebben u de afgelopen periode geïnformeerd over de ontwikkelingen op dit terrein. Belangrijk daarin was de wettelijke verplichting om het wekelijks aantal uren voor het peuteraanbod te verhogen van 10 naar 16. Tegelijk werd de doeluitkering Onderwijsachterstandsmiddelen verlaagd met ruim € 75.000. In de Perspectiefnota gingen we er nog van uit dat we incidenteel een groot bedrag nodig hadden, ook om uiteindelijk structureel uit te komen met de in onze begroting beschikbare middelen.
Inmiddels zijn we gekomen tot een aanpak waarbij we naar verwachting de komende vier jaren kunnen volstaan met een incidentele bestedingswens van € 80.000. U krijgt daarover eind 2021 een nota ter vaststelling van ons aangeboden.

2.5.   Samen Gezond in Beweging

Samen met andere gemeenten in de provincie doen we actief mee in het project Samen Gezond in Beweging.  Voor de periode 2022 tot en met 2024 is extra geld nodig, te verdelen over de projecten Drenthe Gezond, Drenthe Beweegt en het Sportgala.
 

2.6.   Schuldhulpverlening - vroegsignalering

De Wet gemeentelijke schuldhulpverlening is aangepast. Er is een nieuwe taak gekomen voor gemeenten, namelijk vroegsignalering. Verhuurders, zorgverzekeraars, waterbedrijven en energieleveranciers moeten betalingsachterstanden melden aan de gemeente. Daardoor kunnen we als gemeente mensen met schulden sneller helpen met een hulpaanbod. We zijn als gemeente verplicht om te reageren op de signalen van betalingsachterstanden.

We zijn hier al mee aan de slag gegaan en betalen de kosten daarvan voorlopig uit beschikbare budgetten. Ook voor de komende tijd verwachten we die kosten te kunnen voldoen uit beschikbare middelen.

2.7.   Wegen

Noord-Zuid route Beilen
Al geruime tijd zijn we bezig met de voorbereidingen voor het upgraden van de belangrijke Noord-Zuid route door Beilen. Het is een project dat naar onze waarneming mag rekenen op breed draagvlak in uw raad. Het gaat niet alleen om het verbeteren van een weg en een fietspad, maar om een kwaliteitsimpuls voor het hele gebied. Daarbij spelen ook de aanrijroutes naar de scholen voor primair en voorgezet onderwijs een rol.
Wij gaan er op dit moment van uit dat we de eerste uitgaven voor de realisatie in 2023 kunnen doen.

We hebben het bedrag geraamd op basis van onze ervaringen in soortgelijke projecten. De werkelijke kosten zullen afhangen van de keuzes die we als gemeente in dit project nog gaan maken. We komen daar, volgens de recent met u gemaakte afspraken over civiele projecten, bij u als gemeenteraad tijdig op terug.
Op dat moment zal ook duidelijker worden in welke jaren van de meerjarenperiode we welk deel van de kosten gaan maken.
 

Suermondsweg Smilde
Ook voor Smilde is een investering in de openbare ruimte nodig door het aanpakken van de Suermondsweg. Hierin ligt een directe verbinding met de te ontwikkelen visie op Smilde. De conceptvisie ligt op dit moment ter inzage. Daarin hebben we samen met de inwoners van Smilde een samenhangende planning opgenomen. Op basis van die planning verwachten we de eerste kosten voor de Suermondsweg in 2024 te gaan maken.  

 
2.8.   RUDD

Begin dit jaar heeft u kennis kunnen nemen van de kaderbrief van de RUDD. Daarin is sprake van een toename van de structurele kosten voor onze gemeente. Hangende de gesprekken die gaande zijn over de ontwikkeling van de Regionale Uitvoeringdienst Drenthe (RUDD), moeten we op basis van het huidige takenpakket inderdaad uitgaan van een structurele toename van de kosten.

Tegelijk wijzen de meest recente cijfers op een lagere stijging dan in de kaderbrief voorzien. U heeft daarover kortgeleden informatie ontvangen.

We tekenen wel aan dat er in een jaar altijd sprake kan zijn van over- of onderschrijding van het begrote bedrag. We rekenen namelijk af op basis van de ingezette uren. Die zijn niet exact te voorspellen.

2.9.   Woonwagenbeleid

Voor de uitvoering van het eerder vastgestelde woonwagenbeleid is een extra impuls nodig. We stellen u voor om de noodzaak per jaar te beoordelen.

2.10.   Beschoeiing De Made

Vooruitlopend aan de overdracht van deze waterpartij aan het waterschap, is versterking van de beschoeiing nodig.

2.11.   Wandelknooppuntennetwerk fase 2

We zijn nu toe aan de volgende stap in het inrichten van een wandelknooppuntennetwerk.

2.12.   Nieuwe wetgeving

Regelmatig komen er uit Den Haag nieuwe wetten en maatregelen die van invloed zijn op de gemeentelijke taken. We stippen hier twee belangrijke voorbeelden aan.

Niet nieuw maar nog steeds onzeker als het om de uiteindelijke financiële gevolgen gaat: de komst van de Nieuwe Omgevingswet.
We hebben voor de voorbereidingen middelen in de begroting. Maar of we structureel uitkomen is nu nog moeilijk te voorspellen. Dat geldt ook voor de vraag of het Rijk dan aanvullend zal compenseren.

Het tweede voorbeeld is de Wet Open Overheid. Als de plannen die er nu liggen doorgaan, zal dat veel vragen van de ambtelijke organisatie. Vooralsnog gaan we ervan uit dat het Rijk de kosten die dat met zich meebrengt zal compenseren via het Gemeentefonds.

Bij al die nieuwe ontwikkelingen zullen we als gemeente ook ons eigen ambitieniveau gaan bepalen.

2.13.   Voorziening salariskosten

In onze ramingen van de salarislasten sluiten we dit keer voor het eerst aan bij de index die het Rijk in haar circulaires hanteert. Dat schept aan de ene kant structurele ruimte in de begroting. Aan de andere kant hebben we dan incidentele middelen nodig om een deel van de stijging van de salariskosten te dekken. Daarom stellen wij voor een voorziening in te stellen. Deze voorziening heeft betrekking op de komende vier jaren, de hele periode die de meerjarenraming bestrijkt.

 
2.14.   Ruimte voor de ambtelijke organisatie

Als afsluitende stap in de ontwikkeling van de laatste jaren, is in beeld wat de organisatie structureel nodig heeft om de huidige taken en de komende opgaven aan te kunnen.
Onze bestedingswens is een minimumverzoek. De totale behoefte is groter. De bespreking daarvan zal naar onze mening een plaats moeten hebben in de gesprekken voor een coalitie- of raadsprogramma na de verkiezingen in 2022.